گل فشان

توضیحات

گل فشان یکی از شگفت انگیزترین پدیده های ژئوتوریستی است که بسیار مورد توجه زمین شناسان و علاقه مندان به طبیعت است. این پدید با نام علمی mud volvana  تنها در چند نقطه از جهان وجود دارد. گل فشان ها در دنیا بصورت رنگی (paint pot) و معمولی یافت می شوند که در گل فشان های رنگی، گل های ترشح شده به رنگ های سفید، زرد و صورتی دیده می شود، که حاکی از ترکیبات آهن در آنهاست. گل فشان های ساده از خود، گل های طوسی رنگ متصاعد می کنند.
چابهار در ۱۰۰ کیلومتری غرب خود (در دشت کهیر در جاده تنگ – گالک در مسیر بندرعباس ) میزبان ۳ گل فشان است که ۲ تای آنها به شکل تپه و دیگری به شکل آتشفشان بوده که تنها این نوع فعال است. مردم به زبان محلی به این پدیده «ناف دریا» یا «بولوبولو» می گویند اغلب در هنگام فعالیت گل فشان ها صداهایی شبیه شلیک تفنگ به گوش می رسد. ارتفاع گل فشان چابهار یا تنگ بالغ بر ۲۰ متر بوده و قطر دهانه آن به ۱۲ متر می رسد. بعضی از گل فشان ها از دامنه های خود نیز گل متصاعد می کنند اما گل فشان تنگ تنها از دهانه خود این عمل را انجام می دهد. گلفشان چابهار دارای منشأ تکتونیکی و از نوع سرد است. یعنی آتشفشان در پیدایش آن نقشی نداشته است. رسوب گذاری سریع گل و سیال ماندن آبهای درون آن به همراه فشار وارده از پایین موجب می شود که آب و گل به همراه گاز به بیرون پرتاب می شود. گاز گل فشان چابهار از نوع متان و رنگ آن خاکستری تیره و گاه روشن است. قطره حباب آن ۳۰ سانتی متر که نسبت به همه گل فشانهای کشور بزرگتر است. همچنین به طور متوسط از ۱۵ تا ۶۰۰ ثانیه طول می کشد تا حباب تشکیل شود و در هر بار ۳ تا ۵ لیتر حباب به بیرون پرتاب می کند. عمر حباب ها چند ثانیه است. گل  گل افشان چابهار غلیظ تر از گل ها ی دیگر گل فشان ها است. دمای گل خروجی سردتر از محیط اطراف و تقریباً حالت قلیایی یا خنثی دارد و مزه آن نیز شور است. از گل آنها در صنایع سفال، کوزه گری، آجرپزی، بهره گیری از گاز، گردشگری، گل درمانی و غیره می توان استفاده کرد. بومیان گاما خود را در گل فرو می برند و سپس به نماز و دعا می ایستند و این گل را شفا بخش می دانند به طوری که بعضی اوقات مقداری از آن را برای درمان با خود به منزل می برند. در عین حال اثبات شده که درمان بیماریهایی نظیر مفاصل، ستون فقرات، بیماریهای عصبی (در مراحل اولیه تنگی عروق و انقباضات عضلانی) و غیره با این گل ها امکان پذیر است. با توجه به مطالعاتی که انجام گرفته گل گل فشان محتوی تورب، گل های مواد نفتی، گوگرد و غیره است. این گل ها دارای ترکیبات ارگانیک بوده و هیچ گونه ماده سمی در آن مشاهده نمی شود ۴۰ درصد گل فشان های دنیا در کشور آذربایجان و بزرگترین آن در کشور پاکستان با ارتفاع ۵۰۰ متر موجود است.بومیان معتقدند هر چه را که گل فشان ببلعد، دریا که در چند کیلومتری گل فشان است پس می دهد. در زمان زلزله، در هنگام طوفانی و مواج بودن دریا و نیز هنگام بارندگی فعالیت گل فشان به چندین برابر افزایش می یابد، در فاصله نزدیک به این پدیده تپه بسیار کوچک و کوتاهی قرار دارد که از دامنه آن گاز متصاعد و با زدن کبریت مشتعل می شود.